Objawy kliniczne i diagnostyka chorób reumatycznych u dzieci
Wydawać by się mogło, że reumatyzm dotyka tylko ludzi w podeszłym wieku. Tymczasem okazuje się, że na choroby reumatyczne chorują też dzieci poniżej 16. roku życia. Najczęściej dotyka je wtedy reumatoidalne zapalenie stawów, a młodsze dzieci, gorączka reumatyczna.
Bóle stawów, które towarzyszą chorobie, są najczęściej spowodowane reakcją, która powstaje na skutek zakażenia bakteriami i walczącymi z nimi przeciwciałami, które wytwarza organizm dziecka walcząc z chorobą.
Wywołane przez paciorkowce zapalenie gardła, pod żadnym pozorem, nie powinno być lekceważone. Niewyleczone schorzenie prowadzi niekiedy do zapalenia stawów, w rzadkich przypadkach może dojść do uszkodzenia zastawek serca lub nerek. Gorączka reumatyczna jest najczęstszą na świecie przyczyną nabytych wad serca u dzieci i ludzi młodych. W XIX wieku, francuski lekarz, Charles Lasègue tak opisał naturę tej choroby: „Gorączka reumatyczna liże stawy, kąsa serce”.
Zobacz również:
Choroba pojawia się po około trzech tygodniach od przebytego paciorkowcowego zapalenia gardła. Przebiega w ostrych rzutach, trwających około 4-6 tygodni, które przejawiają dolegliwości stawowe. Okresy utajenia choroby mogą trwać parę lat. W czasie pozornego wygaśnięcia choroby, procesy reumatyczne przebiegają w mięśniu sercowym i wsierdziu.
Objawy:
- zmiany zapalne dużych stawów (występują u ponad 90% chorych) - utrzymują się przez około kilkanaście dni, a następnie przenoszą i pojawiają w innym stawie; nigdy nie dochodzi do zmian radiologicznych i destrukcji stawów, co odróżnia chorobę reumatyczną od reumatoidalnego zapalenia stawów;
- zapalenie serca - zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie wsierdzia, zapalenie osierdzia (ponad 50 % chorych) - objawia się szmerem w sercu, mogą pojawić się też zmiany w zapisie EKG;
- mimowolne ruchy mięśni twarzy i kończyn, osłabienie, chwiejność emocjonalna (pląsawica Sydenhama) - ustępuje zwykle w ciągu 1-2 tygodni;
- rumień brzeżny (5% pacjentów);
- guzki podskórne Meyneta - mają średnicę 0,5 − 2 cm, są zlokalizowane na wyprostnych powierzchniach stawów (łokciowych i kolanowych), niebolesne zgrubienia, przesuwalne względem podłoża, bez zaczerwienienia skóry nad nimi, obecne są zwykle u chorych, u których zajęte zostało serce.
Leczenie
Gorączkę reumatyczną leczy się najczęsciej podawanymi dziecku antybiotykami, aspiryną oraz lekami przeciwzapalnymi. Należy pamiętać o odpowiednim nawadnianiu organizmu dziecka. Niektórzy lekarze uważają, że należy dziecku podawać antybiotyki co miesiąc po wyleczeniu przez okres około 5 lat, aby uchronić je przed nawrotami choroby.Autor:
Kamila Bigos