Przyczyny otyłości
Otyłość to choroba, której istotę stanowi nadprodukcja energii pochodzącej ze spożywanych pokarmów w stosunku do zapotrzebowania organizmu na tę energię. Przyczyn tego schorzenia jest wiele i o różnym charakterze. Mogą one współwystępować, nie ma jednak co do tego reguły – o chorobie może zadecydować zaistnienie już jednego spośród czynników.
Wśród najważniejszych przyczyn otyłości znajdują się przede wszystkim: nieodpowiednia dieta i nieregularne spożywanie posiłków, przemiana materii, niska aktywność fizyczna, czynniki genetyczne i biologiczne. Otyłości mogą sprzyjać również alkohol i niektóre leki.
Czynniki dziedziczne
Około 40 % pacjentów ma genetyczne predyspozycje do zaistnienia choroby. W przypadku 70% osób otyłość występowała wcześniej u przynajmniej jednego z rodziców. Choroba może postać w wyniku mutacji genów, na skutek której leptyna, odpowiadająca za hamowanie gromadzenia tłuszczów w komórkach tkanki tłuszczowej zaczyna spełniać funkcję odwrotną, wywołując negatywne skutki w gospodarce tłuszczowej organizmu.
Nieprawidłowe odżywianie
Decydujące znaczenie dla zaistnienia otyłości może mieć kilka kwestii. Istotna jest zarówno ilość, jak i jakość spożywanych posiłków. Regularne jedzenie zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia choroby – zaburzoną tolerancją węglowodanów częściej wykazują się osoby spożywające 1-2 niż 5 posiłków dziennie. Odkładaniu tkanki tłuszczowej sprzyja również dieta bogata w tłuszcze i węglowodany.
Zobacz również:
Siedzący tryb życia
Tkanka tłuszczowa trudniej ulega rozpadowi, kiedy jest zbita, a staje się taka w wyniku braku aktywności fizycznej. Konsekwencją długotrwałego braku ruchu jest również mniejsze zużycie energii.
Czynniki biologiczne i zaburzenia przemiany materii
W nielicznych przypadkach do zaburzeń, a w konsekwencji – otyłości mogą prowadzić również pewne choroby. Wśród tych najczęściej wspominanych znajdują się przede wszystkim zaburzenia endokrynne (m. in. niedoczynność tarczycy, zespół policystycznych jajników, hiperinsulinizm). Problemy z przemianą materii mogą wynikać również z uszkodzeń podwzgórza.
Leki i alkohol
Na wzrost wagi mogą mieć znaczący wpływ niektóre leki – zwłaszcza kortykosteroidy, podwyższające stężenie glukozy i zatrzymujące wodę w organizmie (otyłość posterydowa jest bardzo charakterystyczna – chorzy cechują się jakby „spuchnięciem”). Wśród pozostałych środków, które mogą wpłynąć na otyłość znajdują się wybrane środki antydepresyjne, psychotropowe, przeciwpadaczkowe oraz insulina. Negatywny wpływ na organizm może mieć także nadmierne spożywanie napojów alkoholowych.
Pozostałe przyczyny otyłości
Wśród pozostałych czynników, które mogą mieć wpływ na zaistnienie otyłości znajdują się jeszcze szczególne predyspozycje osobnicze, wynikające z odmiennego ukształtowania neuronów w mózgu, zaburzenia czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego, brak uczucia sytości oraz tzw. programowanie otyłości w okresie płodowym.
Wnioski
Problem otyłości jest złożony – na zaistnienie choroby może wpłynąć wiele czynników, które nie muszą mieć jednakowego, rozstrzygającego charakteru dla dwóch różnych osób. Podobnie jest w przypadku występowania kilku czynników sprzyjających otyłości jednocześnie – także reakcja na ich poszczególne kombinacje nie zawsze będzie tożsama z wystąpieniem zjawiska otyłości.
Autor: Edyta Możejko