Szukaj

Zapalenie osierdzia

Osierdzie to worek otaczający serce, składający się z dwóch warstw-blaszek, między którymi znajduje się płyn surowiczy. Właśnie tych blaszek dotyka stan zapalny i towarzyszy temu gromadzenie się między nimi dodatkowego płynu. Zapalenie dzieli się na ostre, przewlekłe (dłuższe niż 3 miesiące) i nawracające. Występuje najczęściej u mężczyzn między 20., a 50. rokiem życia.

Podziel się
Bijące serce Fot. Dmytro Tolokonov / fotolia.com

Zapalenie osierdzia może być wywołane przez wiele czynników. Należą do nich między innymi infekcje wirusowe, bakteryjne lub grzybiczne, nowotwory i leki przeciwnowotworowe, AIDS, nieleczona niewydolność nerek, choroby autoimmunologiczne, zakażenie układu oddechowego, niedoczynność tarczycy, gruźlica, gorączka reumatyczna i zawał serca. Jak widać, przyczyny tej choroby mogą być bardzo różne, dlatego klasyfikuje się je według ogólnych kategorii, jako infekcyjne, nieinfekcyjne i idiopatyczne (niemożliwe do określenia). Często przebiega jednocześnie z zapaleniem mięśnia sercowego.

Ostre zapalenie osierdzia na ogół poprzedzają symptomy typowe dla infekcji, jak gorączka, ogólne rozbicie i złe samopoczucie oraz bóle stawów i mięśni. Do typowych objawów każdego rodzaju zapalenia należą natomiast uporczywy, kłujący ból w klatce piersiowej, mogący promieniować do brzucha, pleców, szyi i ramion, suchy kaszel, gwałtowne duszności, uczucie braku tchu i trudności w oddychaniu (zwłaszcza w pozycji leżącej), zmęczenie, gorączka oraz obrzęk kostek nóg.

Objawy mają tendencję do nasilania się wiosną i jesienią. Usunięcie stanu zapalnego i zapobiegnięcie poważnym powikłaniom, takim jak tamponada serca, jest niemożliwe bez diagnostyki, dlatego w przypadku pojawienia się objawów należy jak najszybciej udać się do lekarza. Sprawdzi on czy nie ma wysięku do worka osierdziowego oraz wysłucha tarcia osierdziowego, szukając szmerów, tarcia, niewielkiego rzężenia, stłumionych tonów pracy serca i ewentualnego migotania przedsionków. Może także wykonać USG, ECHO serca lub RTG, by określić ilość płynów nagromadzonych w worku osierdziowym. Zapalenie w większości przypadków leczy się farmakologicznie. Początkowo odbywa się to w szpitalu, gdzie stwierdza się rodzaj zapalenia i dobiera odpowiednie leki. Dla przykładu, zapalenie gruźlicze leczy się tuberkulostatykami, ostre idiopatyczne salicylanami oraz glikokortykosteroidami, a hydropatyczne ciepłymi okładami na serce, a zimnymi na nogi i ręce. Jeśli natomiast w osierdziu nagromadzi się szczególnie dużo płynów, konieczne są metody kardiochirurgiczne – nakłucie igłą lub wytworzenie „okienka”, jeśli choroba ma tendencję do nawracania. Niekiedy niezbędne jest usunięcie stwardniałego osierdzia (zapalenie zaciskające).

Autor: Maria Abramczyk